چگونه درست انتقاد کنیم؟ - مجله راهدیو

اما بسیاری مردم با انتشار یک فیلم سعی می نمایند، نقدها خودشان را بر اساس نظرات شخصی شان بیان نمایند. یعنی این افراد هیچ دلیلی منطقی برای حمایت از نقطه نظراتشان ندارند. بیشتر اوقات، مردم به جای در نظر گرفتن نقطه نظر ها و احساسات مختلف، سعی می نمایند فقط از یک بعد با ماجرا نگاه نمایند. پس می توان گفت که بیشتر اوقات هنر انتقاد کردن در دریای نظریات شخصی غرق شده است.

راجر ابرت اولین منتقد فیلمی است که برنده جایزه پولیترز انتقاد شد. جایزه پولیترزِ انتقاد یک جور جایزه افتخاری است که از سال 1970 به تمام منتقدان برتر داده می گردد. منتقدان برتر کسانی هستند که انتقادهایشان تمام نقاط نظر ها را در بر می گیرد و با دلایلی منطقی ساخته شده است. ابرت جایزه اش را به خاطر ارائه انتقاد های سازنده و کم نظیر و بعلاوه به دور از نظریات شخصی اش دریافت کرد. به عبارت دیگر، وقتی او نظر خودش را راجع به فیلم نوشت، هم نظریات کارشناسانه خودش را به کار بست و هم از دیدگاه تماشاگران به ماجرا نگاه کرد.

خطر و آسیب نظرات و نقدها جهت دار

همه ما نظرات و عقایدی داریم که دوست داریم با دیگران به اشتراک بگذاریم و اینترنت این کار را برایمان به شدت آسان نموده است. در اینترنت، همه می توانند نظرات مستحکم خود را به گوش دیگران برسانند. اما بسیاری از افراد، اطلاعات و دانش بیشتری برای اظهار نظر در این زمینه دارند که این هم دلیلی دال بر صحیح بودن آن نیست. هنوز هم، اگر نظر ارائه شده از جهتی خاص سرچشمه بگیرد و یا فقط یک منظر را در بر بگیرد، یک نظر جهت دار به شمار میرود.

نظریات جهت دار یکی از عادی ترین و طبیعی ترین اوامر انسان هستند. در علم پی شناسی، دانشمندان متوجه شدند که فکر انسان محدودیتی برای پردازش اطلاعات دارد. این بدین معنی است که ما فکر می کنیم بیشتر از چیزی که واقعا می دانیم اطلاعات داریم و از این روی، میل به تکیه بر اطلاعات محدودمان داریم.

به همین منوال، تفکر و نظر جهت دار شکل می گیرد. این کار به ما اجازه می دهد که فقط حقایقی را بپذیریم که باور ما را تایید می نمایند و به همین صورت است که تفکرِ من درست می گویم، اما تفکر تو اشتباه است، شکل می گیرد.

با این که مردم فکر می نمایند انتقاد کردن یک امر کاملاً بی خطر است، اما باید بدانیم که بی اعتباری و عدم صلاحیت در انتقاد کردن، می تواند آسیب های وحشتناکی در پی داشته باشد. کل هدف انتقاد کردن این است که پدیده انتقاد شده در مسیر پیشرفت قرار بگیرد. اما اگر ما این معنی را فراموش کنیم و یا علم لازم برای انتقاد سازنده را نداشته باشیم، ماحصل کار کاملا برعکس خواهد بود.

و اما انتقاد سازنده و درست دقیقاً چیست؟

اساس یک انتقاد سازنده و درست، قصد و غرض مثبت است. این بدین معنی است که انتقاد نوعی از ارتباط با هدف درک نقطه نظرات دیگران و یا یاری به دیگران برای پیشرفت است.

هرکسی ممکن است کار های خلاقانه خود را در اینترنت یا فضای بیرون به نمایش بگذارد. اول از همه خود فرد باید پذیرای نقدها دریافتی باشد؛ سپس ما نیز باید انتقاد سازنده خودمان را با قصد خیر و یاری به فرد موردنظر برای قرارگیری در جهت پیشرفت ارائه دهیم. در این صورت، او می تواند تصمیمات آینده خود را درست تر و خردمندانه تر بگیرد.

انتقاد سازنده و ارزشمند، انتقادی است که با هدفی خاص صورت بگیرد. این هدف باید از یک نقطه نظر متفاوت سرچشمه بگیرد تا به سازنده بفهماند که نقطه نظر او به قدر کافی جامع و کامل نبوده است.

شاه کلید ارائه یک انتقاد سازنده و درست، فهم قصد سازنده از ارائه کارش بوده است. اول از همه ما باید بدانیم که قصد سازنده از ارائه این چنینی محتوایش چه چیزی بوده است. سپس در قدم بعدی و با علم و آگاهی کامل نسبت به آن عرصه، می توانیم نقطه نظرات دیگری را به او معرفی کنیم؛ و در نهایت فراموش نکنیم که احترام گذاشتن یکی از مهمترین اصول انتقاد است. یک انتقاد خوب هیچ وقت از نقطه نظرات عادی سرچشمه نمی گیرد؛ بلکه سعی می نماید راه خودش را از میان منظر های خاص و نادیده گرفته شده پیدا کند.

یک هدایت بی نظیر برای انتقاد سازنده این است که باید بتوانیم به خوبی انتقاد کنیم و پذیرای آن باشیم

توانایی یک انتقاد سازنده و درست و حسابی، چیزی است که با افزایش علم و آگاهی امکان پذیر است. اما در کنار ارائه انتقاد به دیگران، ما نیز باید سعی کنیم که توانایی انتقاد پذیریِ خودمان را تا حد امکان بالا ببریم.

چگونگی ارائه یک انتقاد سازنده

1. یادتان باشد که کسب علم و آگاهی نسبت به هدف سازنده یکی از مهمترین عوامل در انتقاد سازنده است.

2. به تفکرات و نظریات شخصی خودتان توجه داشته باشید، اما از قلم نیاندازید که این عقاید، نمی توانند معیار ارزش گذاری همه چیز باشند و هدایتگر شما به سمت یک انتقاد سازنده باشند.

3. تمرکزتان را تنها بر روی عیوب و نقص های یک اثر معطوف نکنید. سعی کنید تا توجه کافی را به نکات مثبت یک اثر نیز داشته باشید. با در نظر گرفتن این نکته می توان انتقادی را ارائه داد که انگیزه لازم برای پیشرفت را نیز به سازنده بدهد.

چگونه انتقاد پذیری را در خود تقویت کنیم

1. سعی کنید تا حد امکان از شنیدن انتقاد سازنده دیگران ناراحت نشوید و حرف انتقاد نماینده را تا آخر گوش بدهید. وقتی نقطه نظرات مختلف را از انسان های مختلف دریافت کنید، قادرید تا معنای رشد را به صورت حقیقی درک و دریافت کنید.

2. از فرد انتقاد نماینده سوال هایی را با هدف واضح سازی منظورش بپرسید. وقتی یک انتقاد از نظر ما اشتباه به نظر می آید، به راحتی آن را نادیده گرفته و از فکرمان پاک می کنیم. از این روی، باید منظور منتقد را به صورت کامل متوجه شویم.

3. از منتقد بپرسید که آیا پیشنهادی برای رشد و پیشرفت کارتان دارد یا خیر. اما حواستان باشد که هدف اصلی خودتان را به طور کلی تغییر ندهید؛ آن هم صرفاً بدین خاطر که شخص دیگری از کارتان راضی و راضی باشد.

4. از کسانی نظرخواهی کنید که از قصد و هدفشان در باب پیشرفت خودتان مطمئن هستید. این بدین معنی نیست که دیگران حتماً نظر جهتداری را به شما ارائه خواهند کرد.

دفعه بعدی که از یک اثر انتقاد کردید یا مورد انتقاد قرار گرفتید، حواستان به نظر و دیدگاه فرد مقابل باشد و ریشه آن را دریابید. از خودتان بپرسید که آیا این نظر یک جور نظر جهت دار است یا خیر؟ آیا تمام دیدگاه های ممکن و سازنده را در بر دارد یا خیر؟ شاید انتقاد پذیری برای همه ما کار سختی باشد، اما مطمئن باشید که دریافت آن به وسیله منابع صادق و سازنده می تواند راه شما را به سوی پله های ترقی هموارتر کند.

منبع: lifehack

پ