کفگیر منابع آب زیرزمینی به ته دیگ خورد ، زمین در 18 دشت بحرانی دهان باز کرد

به گزارش مجله راهدیو، بحران کم آبی به مغز استخوان استان کویری خراسان جنوبی رسیده و برداشت های بی رویه آب از سفره های زیر زمینی، نفس دشت ها را به شماره انداخته است.

کفگیر منابع آب زیرزمینی به ته دیگ خورد ، زمین در 18 دشت بحرانی دهان باز کرد

به گزارش خبرنگار از ، حکایت خشکسالی در خراسان جنوبی تنها به خشک شدن قنوات، کاهش ذخیره سد ها و آبرسانی سیار به بیش از 400 روستا خلاصه نمی گردد، بلکه زخم های عمیق خشکسالی حالا خود را به دشت های خراسان جنوبی رسانده و از مجموع 35 دشت استان 18 دشت را در شرایط ممنوعه و بحرانی قرار داده است.

90 درصد از مساحت استان درگیر پدیده خزنده خشکسالی شده و کاهش بارندگی ها، خراسان جنوبی را در رده استان های دارای تنش آبی شدید قرار داده است.

هم اکنون در دشت های قاین، خضری دشت بیاض، آرین شهر، بیرجند، سرایان، بشرویه و نهبندان با وجود نصب کنتور هوشمند آب، باز هم شرایط بحرانی است.

کاهش شدید بارندگی ها در کنار اضافه برداشت آب از چاه ها، دو دشت سرایان و بشرویه در خراسان جنوبی را در شرایط فوق بحرانی قرار داده است و دشت ها تَرَک هایی تا عمق 10 متر برداشته اند.

در دشت سرایان اوضاع بحرانی تر از سایر دشت هاست و فرونشست زمین 20 کیلومتر از این دشت را فرا گرفته است؛ دشتی فوق بحرانی که به فاصله هر هزار متر مربع، یک چاه آب کشاورزی به چشم می خورد.

کشاورزان دوحصاران بخش آیسک شهرستان سرایان سال جاری با افت شدید منابع آبی و خشک شدن چاه ها روبرو اند؛ چاه هایی که به علت برداشت های بی رویه، سطح آب در آن ها به شدت پایین آمده و هر چه کف شکنی می شوند به آب نمی رسند.

کشاورزان دوحصارانی نالان از شرایط کم آبی و خشک شدن چاه ها به خبرنگار ما می گویند: قبلاً هر 12 روز درختان پسته را آب می دادیم، اما به علت کم شدن آب چاه ها 70 روز است که درختان آب نخورده اند.

این کشاورزان با قبول اضافه برداشت آب از چاه ها ادامه می دهند: از زمانی که شرکت آب منطقه ای اقدام به نصب کنتور هوشمند بر سر چاه ها نموده، حق آب ما خیلی کم شده و از 30 لیتر در ثانیه به 2 و نیم لیتر رسیده است.

آن ها می گویند: معیشت مردم منطقه به کشاورزی و دامداری وابسته است و با ادامه این شرایط مجبوریم زمین های کشاورزی را رها کنیم.

زلزله خاموش فرونشست زمین در کنار آسیب رساندن به دشت ها، خود را به حاشیه جاده اصلی و اطراف روستا ها رسانده و زیرساخت های آب، برق، گاز و حتی خانه های روستائیان را تهدید می نماید.

پورجعفر معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی با نگرانی از بحرانی شدن دشت های استان می گوید: در دشت سرایان با 12 میلیون متر مکعب و دشت بشرویه هم 15 میلیون متر مکعب کسری روبرو هستیم و حجم برداشت ها از سفره های زیر زمینی آب بیش از ورودی آب به این دشت هاست.

او با فاجعه آمیز خواندن برداشت های غیر مجاز آب از این دشت ها ادامه می دهد: در دشت های سرایان و بشرویه با برداشت سالانه 110 میلیون متر مکعب، زمین هر روز بیشتر دهان باز می نماید و تهدیدی جدی برای ساکنان روستا های مجاور و تخریب زیرساخت های جاده ای، آب، برق و گاز است.

کاهش نزولات آسمانی در خراسان جنوبی باعث شده تا در کنار گزینه های انتقال آب از خارج استان، کنتور گذاری چاه ها هم برای جبران کاهش بارندگی ها مطرح گردد.

شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی از کشاورزان محدوده دشت های بحرانی استان خواسته به سمت الگوی کشت مناسب و سیستم آبیاری نوین بروند تا مدیریت مصرف آب بهتر از سال قبل انجام گردد.

پور جعفر معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در مورد مدیریت مصرف آب استان می گوید: برنامه ای که وزارت نیرو برای دشت های های بحرانی در نظر گرفته کاهش 40 تا 50 درصدی مصرف آب در این دشت هاست.

او بیان می نماید: در تمامی دشت های بحرانی استان با همکاری کشاورزان، ابتدا از شارژ کنتور های هوشمند کم می کنیم تا بتوانیم مصرف آب را مدیریت کنیم.

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در مورد نصب کنتور های هوشمند بر سر چاه های کشاورزی هم می گوید: وزارت نیرو قصد انتقال آب از هیچ دشتی را ندارد و با نصب کنتور فقط به آینده کشاورزی فکر می نماید تا کشاورزان از خشک شدن دشت ها و بی آبی گلایه مند نباشند.

سامانه های نوین آبیاری با هدف حفظ منابع آبی و جلوگیری از هدر رفت آب، چند سالی است به یاری بقای کشاورزی در خراسان جنوبی آمده و مزارع و زمین ها را از خشک شدن نجات داده است.

روش های نوین آبیاری به دو صورت قطره ای و بارانی، زمینه ساز صرفه جویی 70 تا 90 درصدی مصرف آب شده است.

محمدی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از تجهیز 32 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان به سامانه های نوین آبیاری خبر می دهد و می گوید: در پی تشویق کشاورزان در استفاده از این روش ها در دشت های بحرانی استان هستیم و به ازای هر هکتار آبیاری کم فشار 77 میلیون ریال و تحت فشار 227 میلیون ریال یاری بلاعوض پرداخت می کنیم.

از 35 دشت موجود در خراسان جنوبی، 18 دشت ممنوعه اعلام شده و با طرح های کلانی همانند انتقال آب از دریای عمان یا خلیج فارس و بهره مندی از آب های ژرف نمی توان شرایط این دشت ها را به حالت اولیه بازگرداند، بلکه با مدیریت مصرف آب تنها می توان از بدتر شدن این دشت ها جلوگیری کرد.

اجرای کامل طرح انتقال آب از دریای عمان زمان بر است و در شرایط فعلی تنها می توان با مهار سیلاب و مقابله با برداشت های غیرمجاز، جلوی خشک شدن بیشتر دشت ها را گرفت.

نصب کنتور های هوشمند در چاه های کشاورزی هر چند تا حدودی برداشت ها را مدیریت نموده است، اما همچنان سالانه 101 میلیون مترمکعب آب از سفره های زیر زمینی، اضافه برداشت می گردد و سطح آب چاه ها هر سال 26 سانتیمتر مربع افت می نماید.

توسعه روش های آبیاری نوین در دشت ها، چاره مقابله با خشکسالی در شرایط کنونی است تا حجم ورودی و خروجی آب از این دشت ها به تعادل برسد و سفره های زیر زمینی آب نفسی تازه نمایند.

باید باور کرد آب نیست و اگر آن را درست مصرف نکنیم، آینده ای برای کشاورزی و آبادانی هم نخواهد بود.

فردا دیر است، از همین حالا باید به داد دشت های بحرانی رسید.

گزارش از فائزه بلوچی

ر

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
انتشار: 2 شهریور 1400 بروزرسانی: 2 شهریور 1400 گردآورنده: rahdio.ir شناسه مطلب: 63

به "کفگیر منابع آب زیرزمینی به ته دیگ خورد ، زمین در 18 دشت بحرانی دهان باز کرد" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "کفگیر منابع آب زیرزمینی به ته دیگ خورد ، زمین در 18 دشت بحرانی دهان باز کرد"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید