دلیل سالم ماندن اسکلت 7500 ساله در تپه سرسختی کشف شد - مجله راهدیو

کاکا رئیس تیم کاوشگران تپه سرسختی شازند که کوشش آن ها منجر به کشف اسکلت مرد 7500 ساله در استان مرکزی شد، اعلام کرد که استان مرکزی از لحاظ جغرافیایی و نگاه مطالعات باستان شناسی دو فرهنگ مهم دوران پیش از تاریخ (زاگرس مرکزی و مرکز فلات ایران) را در خود جای داده است.

وی با بیان اینکه شهرستان های کمیجان، شازند و خنداب در شرق زاگرس مرکزی نهاده شده اند و دیگر شهرستان ها جزو مرکز فلات ایران محسوب می شوند، گفت:

قبل از کاوش و آنالیز استان بویژه تپه سرسختی شازند اطلاعات باستانی استان بسیار محدود بود، اما مطالعات در سال 1391 شروع شد و در تپه سرسختی که در شرق زاگرس مرکزی نهاده شده است کار لایه نگاری صورت گرفت.

کاکا، هدف از لایه نگاری این تپه را آنالیز این موضوع که این تپه از چه زمان تا چه زمانی محل سکونت بوده است، مطرح نمود و اضافه کرد که بر اساس لایه نگاری صورت گرفته این محوطه از دوران نوسنگی، مس سنگی، مفرغ، عصر آهن، دوره اشکانی و اسلامی مورد سکونت بوده است.

وی، مهمترین اتفاق سال 91 را کشف بخشی از یک اسکلت انسانی در این منطقه مطرح نمود و اضافه کرد که به دلیل محدود بودن مدت زمان کاوش، تصمیم بر این شد بخش هایی که کشف شد را تا زمان کاوش مجدد نگه داریم و در بهار امسال کاوش گسترده در بخش پیش از تاریخ محوطه را به انجام برسانیم.

وی، دلیل این فاصله زمانی و وقفه حدود چهار ساله در کاوش این اسلکت را تغییر مدیریت ها و نبود اعتبار لازم برای ادامه کار مطرح نمود و ادامه داد که در باستان شناسی تکنیک هایی وجود دارد که ارزش تاریخی یک منطقه را نشان می دهد. نوع پوشش گیاهی، اسکن و عکس های هوایی از محوطه عاملی بود که فضای کاوش معین و منتهی به کشف چنین اسکلت با ارزش و قدیمی گردد.

این باستان شناس با اشاره به اینکه اسکلت مربوط به دوره پیش از تاریخ است، این دوره را شامل دوره نوسنگی و دوره مس سنگی دانست و گفت:

این اسکلت معینا مربوط به دوره نوسنگی است. دوره نوسنگی پس از اینکه آب و هوا تغییراتی داشت و زمین عصر یخبندان را پشت سر گذاشت و انسان ها از غارها وارد دشت ها شدند و به کار کشاورزی و دامپروری پرداختند، شکل گرفت و آثار این اتفاق در عصر حاضر در تپه سرسختی مشهود است.

وی به شاخصه های دوره نوسنگی اشاره نمود و گفت که در این دوره هنوز فلز اختراع نشده است و افراد ابزارهای سنگی داشتند، اجساد را در کف خانه های خود دفن می کردند، تبادلات منطقه ای با بعضی منطقه ها همانند سیلک کاشان و دیگر منطقه ها زاگرس انجام داده و افزایش جمعیت داشتند که باعث تشکیل سلسله مراتب اجتماعی و پیچیدگی اجتماعی و مالی شد.

کاکا، دوره نوسنگی را درست اواخر هزار ششم قبل از میلاد مطرح نمود.

در ادامه منیره محمدی معاون گروه کاوش تپه سرسختی نیز در مورد کشف این اسلکت گفت:

سرسختی یکی از روستاهای اطراف شازند است که سال 1387 حدس هایی در مورد معین حریم آن انجام گرفت و بر اساس آن سال 1391 لایه نگاری در دستور کار نهاده شد.

وی اعلام کرد که در سال 91 شناسایی لایه انجام شد و در سال 95 که کاوش گسترده صورت گرفت. آثار بسیاری زیادی از دوره های پیش از تاریخ و این اسکلت 7500 ساله در عمق 6 متری کشف شد و با توجه به اینکه در استان مرکزی تا به امروز اثری با این قدمت کشف نشده است، این کشف می تواند تاریخ استان را بیش از گذشته نشان دهد.

این کارشناس ارشد باستان شناسی با بیان اینکه بر باستانی بودن تپه سرسختی اشراف کامل داشتیم، اما انتظار وجود چنین اسکلتی را نداشتیم، اضافه کرد: کار کاوش به وسیله یک تیم 10 نفره بومی سه ماه طول کشید و در کنار کشف این اسلکت اشیای دیگر همانند توکن (اشیای شمارشی مانند پول امروز که ساختار اولیه پول محسوب می شوند)، سردوک سفالی، سنگ چخماق، ابزارهای سنگی، هاون های سنگی، دست سازهای سنگی، سفال های دوره های مختلف که بسیار بی نظیر هستند کشف شد. سفال های دوره مفرغ سالم هستند، اما سفال های مربوط به دوره نوسنگی و مس سنگی خیلی سالم نیستند ولی نقوش حکاکی شده روی آن ها منحصربه فرد است به طوری که تا به امروز اثری به مانند آن ها در استان مرکزی و حتی در ایران نداشته ایم.

وی، شاخصه اصلی این اسکلت را سالم بودن آن عنوان و اعلام کرد که حتی دندان های آن سالم است. دلیل این سالم بودن قلیایی بودن خاک منطقه است و به دلیل اسیدی نبودن استخوان از بین نرفته است.

محمدی با اشاره به اینکه فضای در نظر گرفته شده برای نمایش و نگهداری این اسکلت حمامی تاریخی است که به موزه تبدیل شده و طبعا دارای مقداری رطوبت است، گفت: به همین خاطر باید تهویه مناسبی همانند قرار دادن یک دستگاه فن در کنار اسکلت در نظرگرفته گردد تا هیچ آسیبی به آن وارد نگردد. البته کارهای استحکام بخشی اسلکت به وسیله یک گروه از تهران صورت گرفته است و شرایط کنونی اسکلت شرایط مطلوبی است و اقدامات تهویه محیط به درستی صورت گرفته است.

این باستان شناس گفت که در حال حاضر فصل کاوش تپه سرسختی شازند به خاتمه رسیده است، اما قطعا می توان فصل های بعدی کاوش را نیز برای آن در نظر گرفت و با توجه به قدمت تپه و البته وسعت آن که حدود یک هکتار است قطعا می توان در کاوش های بعدی اشیا و آثار تاریخی بسیاری کشف کرد. یک عکس در سال 1346 از این منطقه گرفته شده است نشان می دهد روی تپه یک قلعه قرار داشته به همین خاطر به این منطقه تپه قلعه سرسختی می گویند و نشان می دهد که از هفت تا هشت هزار سال پیش در منطقه سکونت وجود داشته است و اطراف تپه که روستاست نیز نشان می دهد که فضای مناسبی برای سکونت بوده است به همین خاطر این تپه ارزش و اهمیت بسیار بالایی دارد.