10 فیلم برجسته درباره زندگی پس از مرگ - مجله راهدیو

فیلم های مرتبط با زندگی پس از مرگ را می توانیم در مجموع به دو گروه تقسیم کنیم، آن هایی که در کوشش هستند تا تصویری از جهان باقی ارائه دهند (که معمولا شامل برداشت های متفاوتی از بهشت، جهنم و برزخ می شود) و آن هایی که به آدم های متوفی و درگذشته ای می پردازند که پس از مرگ به همین جهان بازگشته اند. اگرچه ایده زندگی پس از مرگ، مسیر را برای خلق آثار هیجان انگیز یا ترسناک هموار می نماید اما برای این مقاله، به سراغ فیلم هایی رفته ایم که عناصر هستی گرایانه و فلسفی حضور پررنگی در آن ها دارد و شما را به تفکر وادار می نماید.

10- آقای جردن وارد می شود (Here Comes Mr. Jordan)

• سال انتشار: 1941
• کارگردان: الکساندر هال
• بازیگران: رابرت مونتگومری، اولین کیز، کلود رینس، ریتا جانسون، ادوارد اورت هورتون، دان کاستلو
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.6 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 100 از 100

یک کمدی -عاشقانه کلاسیک براساس نمایشنامه ای که هرگز روی صحنه رفت؛ آقای جردن وارد می شود باعث شد تا در دهه 40 میلادی ده ها فیلم درباره زندگی پس از مرگ ساخته شود (از جمله مردی به نام جو، بهشت می تواند صبر کند و واقع بین). قصه درباره یک بوکسور و خلبان تازه وارد به نام جو پندلتون (رابرت مونتگومری) است که در یک سانحه کشته می شود اما در واقع مرگ او به علت محاسبات اشتباه یک فرشته بوده است! از آنجایی که دیگر بدنی وجود ندارد، مسئولان جهانی پس از مرگ، روح جو را به بدن یک مرد ثروتمند منتقل می نمایند که از قضا او هم قرار است به زودی کشته شود.

جهانی پس از مرگ در این ساخته الکساندر هال، همچون یک راهروی فرودگاه مه آلود است که ارواح همچون مسافران منتظر هستند تا تکلیف آن ها معین شود. اگرچه ایده تناسخ به یک شوخی تبدیل شده است (به هر حال با یک اثر طنز روبه رو هستیم) اما فیلم از لحنی تلخ وشیرین بهره می برد و سیاهی نیز در آن به چشم می خورد. آقای جردن وارد می شود تنها چند ماه پیش از حمله ی امپراتوری ژاپن به بندر پرل هاربر و ورود ایالات متحده به جنگ جهانی دوم اکران شد و در میان لحظات بامزه فیلم، یک تعلیق قابل لمس وجود دارد، خصوصا وقتی به این نکته فکر می کنیم که آن روزها، آدم های معمولی متعددی زودتر از زمان مقرر، جان خود را از دست دادند.

9- مسئله زندگی و مرگ (A Matter of Life and Death)

• سال انتشار: 1946
• کارگردان: مایکل پاول، امریک پرسبرگر
• بازیگران: دیوید نیون، ریموند مسی، کیم هانتر، کاتلین بایرون، ریچارد اتنبرا، باب رابرتز، والی پچ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 97 از 100

مسئله زندگی و مرگ که با نام پلکانی به بهشت نیز شناخته می شود، کوشش مایکل پاول و امریک پرسبرگر برای پررنگ جلوه دادن آنگلو-آمریکایی ها در دوران پسا جنگ جهانی دوم بود. خوشبختانه، آن ها پیروز شده اند تا یک ایده داستانی در ظاهر پروپاگاندایی و هدفمند را به یکی از برترین فیلم های عاشقانه بریتانیایی تاریخ تبدیل نمایند که جادویی به نظر می رسد و هر کسی را تحت تاثیر قرار می دهد.

ما با پیتر کارتر (دیوید نیون)، خلبان نیروی هوایی سلطنتی همراه می شود که هواپیمایش سقوط می نماید و او به شکل معجزه آسایی زنده می ماند اما همچون آقای جردن وارد می شود، او را هم به اشتباه به آن جهان می برند. او سپس مجبور می شود تا با عبور از آزمون الهی، ثابت کند که باید نزد همسرش بازشود. در فیلم عشق به زندگی و خیال پردازی به چشم می خورد (سکانس های کره زمین رنگارنگ و بهشت، سیاه و سفید ترسیم شده است) و از کنار خلاقیت های آن هم نباید عبور کرد، به ویژه ایده پلکان که جلوتر از زمانه اش بود.

8- چه زندگی شگفت انگیزی (Its a Wonderful Life)

• سال انتشار: 1946
• کارگردان: فرانک کاپرا
• بازیگران: جیمز استوارت، دانا رید، ویلیام ادموندز، فرانک فنتون، فرانک هاگنی، چارلز سی. ویلسون، چارلز سالیوان
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 8.6 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 94 از 100

جرج بیلی (جیمز استوارت) یک تاجر ورشکسته است که احساس پوچی دارد و تصمیم می گیرد شب پیش از کریسمس خودکشی کند اما فرشته نگهبان او، کلرنس (هنری تراورز) مداخله می نماید تا جلوی این کار را بگیرد. کلرنس به جرج نشان می دهد که او چه تاثیری بر زندگی آدم های اطرافش گذاشته است و زندگی همه انسان ها از کوچک تا بزرگ، اهمیت دارد و خودکشی چاره کار نیست.

چه زندگی شگفت انگیزی سناریوی منحصربه فردی (حالا شاید کمی کلیشه ای باشد) از ایده زندگی پس از مرگ ارائه می دهد و می گوید که اعمال گذشته جرج چه تاثیری برای آینده او دارد. برگ برنده فیلم را باید فضای دلنشین و دوست داشتنی آن بدانیم که باعث می شود فراموش کنیم جرج به چه افسردگی شدیدی دچار است و در چه شرایطی قرار گرفته است. جیمز استوارت و فرانک کاپرا، تجربه های تلخ خود از دوران جنگ را به فیلم آورده اند و سیاهی پیرامون جرج یاری می نماید تا رستگاری او در خاتمه شیرین تر شود. چه زندگی شگفت انگیزی فیلم کلاسیک بی نظیری است که شاید باعث شود نگاه مثبت تری به جهان داشته باشید.

7- اورفه (Orphée)

• سال انتشار: 1950
• کارگردان: ژان کوکتو
• بازیگران: ژان ماره، فرانسوا پریه، ماریا کاسارس، آنری کرمیو، ژولیت گرکو، روژه بلن، رنه ورمز
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.9 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 97 از 100

در اورفه، ژان کوکتو یکی از قصه های کهن یونانی را بازگو می نماید و با شاعری همراه می شویم که به جهنم قدم می گذارد تا همسر فقیدش را نجات دهد؛ فیلم یک برداشت سینمایی متفاوت از بهای جاودانگی هنرمندان است. کوکتو بعلاوه تغییرات موثری در قصه اصلی ایجاد نموده است و مرگ را در قالب یک شخصیت، یک زن اغواگر با دستکش های چرمی به تصویر می کشد.

کوکتو به واسطه حقه های نوآورانه پیرامون آب و آینه ها، جهان زیرین متفاوتی خلق نموده است؛ یک مکان خشک وخالی و متروکه که اورفه را به چالش می کشد (از کنار بازی درخشان ژان ماره هم نباید کرد که نقطه مقابل بازی اش در دیو و دلبر است). علاوه بر این ها، در فیلم یک بحران وجودی به چشم می خورد که از دیدگاه های ضدونقیض ژان کوکو نسبت به فداکاری های هنرمندان در مسیر خلق هنر نشات می گیرد، این مسئله در لحظاتی واضح تر می شود که او به ما یادآوری می نماید مرگ لزوما به یک بُعد دیگر محدود نمی شود، همان طور که یکی از شخصیت ها می گوید: آینه ها درهایی هستند که مرگ از آنجا می آید. یک عمر در آینه نگاه کن و مرگ را می بینی که مشغول کار است.

6- بیتل جوس (Beetlejuice)

• سال انتشار: 1988
• کارگردان: تیم برتون
• بازیگران: مایکل کیتون، الک بالدوین، جینا دیویس، کاترین اوهارا، وینونا رایدر، ماری چیتم، دیک کَـویت
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.5 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 85 از 100

یک فیلم ناهمگون درباره زندگی پس از مرگ. بیشتر فیلم سازان، جهان باقی را خاکستری، سیاه و تهی ترسیم می نمایند اما تیم برتون به مسیر متفاوتی می رود و آن را فانتزی، بامزه، پرزرق و برق و گوتیک به تصویر می کشد. قصه درباره دخترکی به نام لیدیا (ویونا رایدر) است که همراه با خانواده اش به یک خانه تازه نقل مکان نموده است و در این خانه، ارواح زندگی می نمایند. دو روح ساکن خانه، آدام (الک بالدوین) و باربارا (جینا دیویس) برای اینکه آن ها را بترسانند و فراری دهند، از یک روح شیطانی و دردسرساز به نام بیتل جوس (مایکل کیتون) درخواست یاری می نمایند و با اینکه در ادامه پشیمان می شوند اما دیگر دیر است و بیتل جوس تمام کوشش خود را به کار می گیرد تا اعضای این خانواده را آزار دهد.

پس از اینکه یکی از دوستان خانواده، به صورت تصادفی جن گیری انجام می دهد و باعث ناپدید شدن روح آدام و باربارا می شود، لیدیا تصمیم می گیرد تا برای بازگرداندن آن ها به ناچار از بیتل جوس یاری بگیرد. در جهان دیوانه وار تیم برتون، مرده و زنده در کنار یکدیگر زندگی می نمایند و اگرچه او با عروس مرده (2015) این ایده را توسعه می دهد اما بیتل جوس را به راحتی نمی توانید فراموش کنید، جهان مردگان هرگز تا این میزان زنده و سرحال نبوده است.

5- حقیقتا، دیوانه وار، عمیقا (Truly, Madly, Deeply)

• سال انتشار: 1990
• کارگردان: آنتونی مینگلا
• بازیگران: ژولیت استیونسون، آلن ریکمن، بیل پترسون، دیوید رایل، دبورا فیندلی، مایکل مالونی، ایان هاوکس
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.2 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 76 از 100

حقیقتا، دیوانه وار، عمیقا را در گذشته روحِ افراد متفکر توصیف می کردند و به همین علت آن را نادیده می گرفتند، زیرا مدتی کوتاه پس از فیلم مشهور روح به اکران عایدی و برخلاف آن اثرِ سرگرم نماینده، می خواست تفکربرانگیز و فلسفی باشد. این فیلم درخشان آنتونی مینگلا، درباره اندوه، قدرت عشق و بازگشت به مسیر درست زندگی است و قصه زندگی نینا (ژولیت استیونسون) را روایت می نماید. او پس از مرگ ناگهانی شریک زندگی اش جیمی (آلن ریکمن)، به افسردگی شدید دچار شده است تا اینکه روح جیمی بازمی شود تا دخترک را دلداری دهد.

با اینکه حضور دوباره جیمی برای نینا آرامش بخش است اما در عین حال به او اجازه نمی دهد تا از گذشته عبور و فصل تازه ای را در زندگی اش آغاز کند. هنگامی که نینا به یک مرد دیگر علاقه پیدا می نماید، با یک دوراهی روبه رو می شود: با یاد جیمی ادامه دهد و در انزوا و توهم زندگی کند یا با مرگ او کنار بیاید و در پی یک آغاز تازه باشد. آنتونی مینگلا کوشش نموده است تا عناصر ماورایی و معنوی قصه اش را نشان ندهد و ما سردی جهنم را مشاهده نمی کنیم. فیلم درباره رها کردن است و نامی که مینگلا در ابتدا برای آن انتخاب نموده بود، ویولنسل، به همین نکته اشاره دارد زیرا عمیق ترین تارهای وجود شما را به صدا در می آورد.

4- دفاع از زندگی خود (Defending Your Life)

• سال انتشار: 1991
• کارگردان: آلبرت بروکس
• بازیگران: آلبرت بروکس، مریل استریپ، ریپ تورن، لی گرانت، باک هنری، اس. اسکات بولوک، گری بیچ
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.2 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 98 از 100

دفاع از زندگی خود درباره مردی به نام دنیل (آلبرت بروکس) است که در یک سانحه تصادف کشته و به شهر دادرسی فرستاده می شود، شهری که در واقع اتاق انتظار پس از مرگ است. در این شهر زیبا، همه سفید می پوشند، هوا همواره خوب است و ساکنان از همه امکانات رفاهی بهره می برند. ساکنان سپس باید به جلسه محاکمه بروند تا معین شود که آیا سزاوار ورود به مرحله هستند یا باید به زمین بازگردند. ایده یک جهانی پس از مرگ که مبتنی بر دیوان سالاری است و شما به معنای واقعی کلمه باید از خود دفاع و اثبات کنید که سزاوار زندگی کردن هستند، بامزه و تفکربرانگیز است.

برخلاف دیگر فیلم ها که انسان های متوفی بر اساس خیر و شر قضاوت می شوند و گناهان آن ها در زمین سرنوشت آن ها پس از مرگ را تغییر می دهد، دفاع از زندگی خود دیدگاه متفاوتی دارد، اینکه آیا شما در دوران زندگی بر ترس هایتان غلبه و شجاعانه زندگی نموده اید یا خیر. پاسخ آلبرت بروکس به سوال قدیمی پس از مرگ چه اتفاقی می افتد، عمیقا فلسفی، تاثیرگذار و هم زمان بامزه است.

3- زندگی شگفت انگیز (After Life)

• سال انتشار: 1998
• کارگردان: هیروکازو کورئیدا
• بازیگران: آراتا ایورا، سوسومو تراجیما، کازوکو شیراکاوا، یوسوکه ایسیا، کیوکو کاگاوا، سادائو آبه
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.6 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 89 از 100

اگر قرار باشد یک خاطره را با خود به آن جهان ببرید، کدام را انتخاب می کنید؟ در جهانی این فیلم هیروکازو کورئیدا، انسان ها در یک توقفگاه میان دو جهان، سه روز فرصت انتخاب دارند اما این انتخاب به هیچ وجه آسان نیست. یک رویداد خانوادگی، یک خاطره شیرین از دوران کودکی یا یک دیدار به یادماندنی؟ در نهایت، خاطره انتخابی به وسیله مسئولان پرونده، بازسازی، فیلم برداری و در قالب یک فیلم کوتاه برایتان به نمایش گذاشته می شود تا یک یادآوری کوچک از زندگی شما باشد.

هیروکازو کورئیدا در کنار بازیگران، این ایده را با تعدادی نابازیگر هم امتحان نموده است که حس وحال ویژه ای دارد و احساس می کنید در حال تماشای یک مستند معنوی هستید. او آدم ها را به دقت نظاره می نماید و خاطرات آن ها را با جزئیات کامل می سازد. زندگی شگفت انگیز قرار است ادای دینی به فیلم سازی باشد اما به چیزی مهم تر تبدیل می شود، شاهکاری درباره معنای انسان بودن.

2- به خلأ وارد شو (Enter the Void)

• سال انتشار: 2009
• کارگردان: گاسپر نوئه
• بازیگران: ناتانیل براون، پاز د لا ورتا، الی الکساندر، اد اسپیر، نوبو ایمای، استوارت میلر، آکیرا کوزوکی
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 7.2 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 73 از 100

یک فیلم شوکه نماینده دیگر از گاسپر نوئه که با لحظات باورنکردنی اش مرزها را جابه جا می نماید و برداشت تحسین برانگیزی از جهانی پس از مرگ ارائه می دهد. اسکار (ناتانیل براون) در توکیو کشته و روحش از بدن خارج می شود، سپس ما جهان را از چشمان او می بینیم که به پرواز عایدیه است، در شهر به این سو و آن سو می رود و گذشته اش را مرور می نماید.

فیلم در همان بخش های اولیه ما را به کتاب تبتی مردگان ارجاع می دهد اما در حقیقت همه ارجاعات برای منحرف کردن شما است. گاسپر نوئه در مصاحبه هایش گفته است که اعتقادی به زندگی پس از مرگ ندارد، با این حال فیلمی ساخته است که مبتنی بر احتمال وجود جهانی بعد از مرگ است اما می توانید حدس بزنید که احتمالاتِ نوئه با دیدگاه های سنتی تفاوت دارد. او این ایده را مطرح می نماید که جهانی پس از مرگ، بر اساس خاطرات و تجربیات ما از دوران حیات ساخته می شود، به عبارت دیگر، هر کسی زندگی پس از مرگ اختصاصی خودش را خواهد داشت. فارغ از اینکه با دیدگاه های فیلم ساز موافق هستید یا خیر، شما هرگز فیلم دیگری همچون به خلأ وارد شو پیدا نخواهید کرد.

1- داستان یک روح (A Ghost Story)

• سال انتشار: 2017
• کارگردان: دیوید لاوری
• بازیگران: کیسی افلک، رونی مارا، کِشا رُز سیبرت، برآ گرانت، بارلو جیکوبز، ساوانا والش، جونی مارس
• امتیاز کاربران IMDb به فیلم: 6.8 از 10
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 91 از 100

بیشتر قصه های مرتبط با زندگی پس از مرگ، پیرامون ارواح اتفاق می افتند اما برترین داستان ها درباره ارواحی هستند که شاید برای دیگران ترسناک باشند اما خودشان بیشتر از همه ترسیده اند. داستان یک روح، فیلم کمتردیده شده دیوید لاوری این ایده را به برترین شکل ممکن به تصویر می کشد، او با غم و افسردگی مزمن، بیشتر فیلم های پیرامون مرگ را کنار می زند و دیدگاه های کاملا تازه ای ارائه می دهد که به راحتی از فکر شما پاک نخواهد شد.

کیسی افلک نقش مرد جوانی را بازی می نماید که ابتدای فیلم در یک سانحه کشته می شود. در ادامه قصه، او پارچه ای سفید روی سرش انداخته شده است، در خانه پرسه می زند و توانایی برقراری ارتباط با همسرش را ندارد. اگر انتظار نسخه مستقل و هنری فیلم روح را دارید، این ساخته دیوید لاوری انتظارات شما را برآورده نمی نماید، در مقابل اما معنای واقعی انزوا و تنهایی را به ما آموزش می دهد؛ جهانی پس از مرگ چندان هم هیجان انگیز نیست.

منبع: British Film Institute